Hobbit, czyli tam i z powrotem - to pierwsza powieść J. R. R. Tolkiena, opowiadająca o wydarzaniach sprzed Wojny o Pierścień. Wydana po raz pierwszy 21 września 1937 roku. Akcja Hobbita rozgrywa się w 2941 i 2942 roku Trzeciej Ery, w północnej części Śródziemia.

Opowiada o przygodach Bilba Bagginsa, jego wyprawie wraz z trzynastoma Krasnoludami oraz z czarodziejem Gandalfem do siedziby smoka Smauga i odzyskaniu ukradzionego przez niego skarbu. Pierwszy raz pojawia się tu Pierścień, klejnot znaleziony przez Bilba w jaskini Golluma.

Pewnego wiosennego dnia do Bilba Bagginsa, zamożnego i szanowanego hobbita zawitał czarodziej Gandalf, a wraz z nim trzynastu krasnoludów: Dwalin, Balin, Kíli, Fíli, Dori, Nori, Ori, Óin, Glóin, Bifur, Bofur, Bombur oraz Thorin "Dębowa Tarcza", który im przewodził. Organizowali oni wyprawę, aby odzyskać skarby zagarnięte ich przodkom przez smoka Smauga. Przyzwyczajony do wygód hobbit początkowo nie chciał wziąć w niej udziału, lecz ostatecznie ciekawość wzięła w nim górę i wyruszył kompanią. Początkowo podróż przebiegała im bardzo przyjemnie, ale w miarę posuwania się na wschód drogi stawały się coraz bardziej wyboiste, a kraj coraz bardziej opustoszały...